Tóm tắt
- Cổ tức là khoản thanh toán cho các cổ đông bằng một phần lợi nhuận mà công ty thu được.
- Để nhận được cổ tức cần biết ngày cuối cùng để được nhận quyền và ngày giao dịch không hưởng quyền
- Điều quan trọng là cần hiểu về rủi ro và đầu tư vào cổ phiếu có tỷ lệ chia cổ tức cao
Giải thích chi tiết
1. Cổ tức là gì
Cổ tức là khoản thanh toán cho cổ đông một phần lợi nhuận mà công ty thu được như để cảm ơn sự thành công của công việc kinh doanh. Nói chung, việc chi trả bằng tiền hay cổ phiếu được gọi là cổ tức, và việc trả lại dưới dạng phiếu nhận dịch vụ hoặc sản phẩm của công ty được gọi là phiếu ưu đãi.
Ở Việt Nam, phần lớn các công ty trả cổ tức một hoặc hai lần một năm. Các công ty trả cổ tức thường xuyên có thể được xem là mục tiêu đầu tư hấp dẫn đối với các nhà đầu tư, vì vậy nhiều công ty đang cố gắng nâng tỷ lệ chia cổ tức để kêu gọi thêm đầu tư.
Tỷ suất cổ tức của các công ty trả cổ tức ở Việt Nam khá cao so với một số nước phát triển như Nhật Bản (trung bình vào khoảng 2%). (Phương pháp tính toán tỷ suất cổ tức sẽ được mô tả ở phần sau) . Ví dụ điển hình như công ty Vinamilk chia cổ tức tháng 9 năm 2020 là 20% và tháng 9 năm 2021 với tỷ lệ là 15%.
Với tỷ suất chia cổ tức cao, việc đầu tư lâu dài nhắm tới hưởng chia cổ tức định kỳ ổn định cũng là một lựa chọn không tồi khi mà đầu tư lướt sóng có nhiều rủi ro, tỷ lệ thắng không cao hoặc bị thua lỗ.
Dưới đây là những kiến thức cơ bản về cổ tức và những ví dụ về thất bại mà các nhà đầu tư thường mắc phải khi mua cổ phiếu có mức cổ tức cao.
2. Cách biểu thị của cổ tức
Cổ tức được biểu thị dưới dạng mỗi cổ phiếu. Ví dụ, nếu một công ty trả cổ tức 1500 đồng, điều này có nghĩa là nó sẽ được trả cổ tức 1500 đồng cho mỗi cổ phiếu.
Nói chung, 100 cổ phiếu là một đơn vị tối thiểu khi mua cổ phiếu của một công ty. Nếu bạn sở hữu đơn vị tối thiểu là 100 cổ phiếu, số tiền cổ tức sẽ là 150,000 đồng, tức là 1500 đồng nhân với 100 cổ phiếu.
Thuế suất khi nhận cổ tức ở Việt Nam là 5% của số tiền được nhận, tương đối thấp so với một số nước như Nhật Bản là 20.315%.
3. Để được nhận cổ tức! Ngày cuối cùng để có quyền nhận cổ tức và ngày giao dịch không hưởng quyền
Bạn phải lấy quyền nhận cổ tức từ các công ty. Nếu bạn không nắm giữ cổ phiếu của công ty đang trả cổ tức vào ngày hạn cuối cùng để có quyền, bạn sẽ không thể nhận cổ tức.
Ngày mà bạn phải mua cổ phiếu được gọi là “ngày cuối cùng để có quyền nhận”. Bạn cần mua cổ phiếu, nắm giữ chúng cho đến khi kết thúc giao dịch vào ngày cuối cùng để nhận quyền, và vào ngày làm việc tiếp theo bạn sẽ có quyền nhận cổ tức và có thể bán cổ phiếu bất cứ lúc nào.
Ở Việt Nam, pháp luật không quy định cổ đông phải nắm giữ cổ phiếu bao lâu trước ngày cuối cùng để có quyền nhận cổ tức. Vì vậy mỗi công ty có những điều kiện riêng đối với thời gian nắm giữ trước và sau ngày quyết định chia cổ tức. Các nhà đầu tư cần nắm rõ để không bị bỏ lỡ cơ hội nhận cổ tức, hoặc đưa ra quyết định bán trước ngày chia cổ tức rút vốn để đầu tư vào cổ phiếu khác.
Ngược lại, nếu bạn nắm giữ cổ phiếu vào ngày cuối cùng để có quyền, bạn có thể nhận được cổ tức. Vào ngày làm việc tiếp theo, giá cổ phiếu thường giảm tương ứng với tỷ lệ cổ tức. Người ta thường gọi ngày đó là “ngày giao dịch không hưởng quyền”.
Ngày cuối cùng có quyền và ngày giao dịch không hưởng quyền đối với từng cổ phiếu là khác nhau. Nếu bạn đang nhắm đến cổ tức, hãy kiểm tra trước tháng nào và ngày cuối cùng để nhận quyền là ngày nào để có kế hoạch đầu tư cụ thể.
4. Phương pháp tính lợi suất cổ tức và cách dùng
Nếu bạn muốn so sánh mức độ tốt của cổ tức giữa các công ty, bạn nên nhìn vào lợi suất cổ tức. Cách tính như sau:
・ Tỷ suất cổ tức = cổ tức ÷ giá cổ phiếu x 100
Nếu giá cổ phiếu của một công ty là 100,000 đồng trên mỗi cổ phiếu và cổ tức là 5,000 đồng trên mỗi cổ phiếu, bạn có thể tính ra lợi suất 5% bằng cách áp dụng nó vào công thức trên.
Thật khó để so sánh mức độ tốt của cổ tức với các giá cổ phiếu và cổ tức khác nhau, nhưng việc so sánh sẽ trở nên dễ dàng hơn với lợi suất cổ tức.
Ví dụ, hãy xem xét cổ phiếu nào sau đây có lợi suất cổ tức cao nhất.
・ Giá cổ phiếu công ty A là 100,000 đồng, cổ tức là 3,000 đồng
・ Giá cổ phiếu công ty B là 200,000 đồng, cổ tức là 5,000 đồng
・ Giá cổ phiếu công ty C là 50,000 đồng, cổ tức là 2,000 đồng
Khi áp dụng công thức tính lợi suất cổ tức của ba công ty trên kết quả sẽ là:
・ Công ty A: 3%
・ Công Ty B: 2,5%
・ Công ty C: 4%
Xét về mức cổ tức trên mỗi cổ phiếu, công ty B có cổ tức lớn nhất, nhưng xét về lợi suất, công ty C có lợi suất cổ tức lớn nhất. Trong trường hợp này, với phép so tương đối nhà đầu tư nên nhìn vào lợi suất cổ tức hơn là số tiền cổ tức. Khi so sánh các công ty có giá cổ phiếu và cổ tức khác nhau, hãy thử so sánh chúng theo lợi suất cổ tức.
5. Tỷ lệ ước tính chia cổ tức
Ước tính chia cổ tức là một mốc ước tính số cổ tức sẽ được trả do công ty phát hành cổ phiếu đưa ra trước.
Ví dụ, nếu một công ty có chính sách “trả cổ tức bằng 30% lợi nhuận” thì tỷ lệ ước tính chia cổ tức của công ty là 30%. Tất nhiên, cổ tức được tạo ra từ lợi nhuận, vì vậy nếu một công ty buộc phải trả cổ tức trong một năm mà lợi nhuận không tăng, điều đó sẽ gây thêm áp lực lên tình hình tài chính của công ty. Nếu điều đó xảy ra, nó có thể dẫn đến một vòng xoáy tiêu cực, trong đó lợi nhuận sẽ càng ngày càng giảm.
Do đó, nếu quyết định tỷ lệ ước tính chia cổ tức trước, nhà đầu tư sẽ dễ dàng xác định được tình huống có thể được trả nhiều cổ tức hơn hay tình huống không được chia cổ tức.
Gần đây, số lượng các công ty công bố tỷ lệ ước tính chi trả cổ tức ngày càng tăng, và các công ty có tỷ lệ chi trả cổ tức cao hơn thường được các nhà đầu tư dài hạn cũng như các nhà đầu tư nước ngoài ưa thích.
6. Liên tục tăng chia cổ tức là gì?
Công ty có chia cổ tức hay không phụ thuộc vào kết quả tài chính, nhưng khi hoạt động kinh doanh của công ty thuận lợi thì công ty có thể tăng mức cổ tức so với năm trước. Gọi tắt đây là việc tăng chia cổ tức.
Trong trường hợp các công ty lớn, nhiều công ty đang tăng chia cổ tức từng chút một hàng năm, và các công ty này được gọi là công ty tăng chia cổ tức liên tục và được các nhà đầu tư trong và ngoài nước để ý.
Công ty tăng chia cổ tức liên tục phần nhiều là các công ty công nghệ lớn ở Mỹ, hay một số công ty Nhật Bản tăng chia cổ tức hơn 10 năm liên tiếp.
Việc liên tục tăng cổ tức là một hành động cho thấy hoạt động kinh doanh của công ty đang diễn ra tốt đẹp và có thành ý với các cổ đông.
Ngược lại, nếu việc tăng cổ tức liên tục bị dừng lại, thì có thể nói rằng đó là dấu hiệu lo lắng về tương lai của công ty.
7. Cổ tức đặc biệt và cổ tức kỷ niệm
Cổ tức đặc biệt là khoản cổ tức được tăng thêm tạm thời ngoài khoản cổ tức thông thường trong năm tài chính khi hoạt động kinh doanh thuận lợi.
Ngoài cổ tức đặc biệt, còn có cổ tức kỷ niệm. Cổ tức kỷ niệm là cổ tức tạm thời được trả để kỷ niệm xyz năm thành lập và xyz năm niêm yết.
Trong năm mà cổ tức đặc biệt và cổ tức kỷ niệm được trả, cổ tức sẽ tăng lên, vì vậy nếu giá cổ phiếu không thay đổi, lợi tức cổ tức có thể nhảy vọt tạm thời. Tuy nhiên, cổ tức đặc biệt và cổ tức kỷ niệm sẽ không tiếp tục được nhận ở các kỳ sau đó, vì vậy khi lựa chọn điểm đến đầu tư dài hạn, hãy sử dụng lợi suất cổ tức thông thường.
Trước khi đầu tư, đối với các cổ phiếu có lợi suất cao, hãy kiểm tra mức chia cổ tức để biết được liệu đó có phải là cổ tức tạm thời hay không.
8. Các nhóm ngành chia cổ tức cao
Ở Việt Nam tại thời điểm năm 2020, 2021 thì nhóm bất động sản dẫn đầu về lợi suất chia c cổ tức. Tiêu biểu là CTCP khu công nghiệp Nam Tân Uyên ( mã chứng khoán NTC, UPCOM) thực hiện chia cổ tức năm 2020 2 lần với tỷ lệ là 50% và 60 %. Hay công ty cổ phần Sonadezi Long Thành (mã giao dịch SZL, HOSE) chia cổ tức năm 2020 với tỷ lệ 30%.
Tiếp theo là nhóm ngành điện lực với những cái tên nổi bật như CTCP Thuỷ Điện Gia Lai (mã chứng khoán GHC, UPCOM) với tỷ lệ 25% năm 2021. CTCP Thuỷ Điện – Điện Lực 3 (mã chứng khoán DRL, HOSE) với tỷ lệ 15% năm 2021.
Ngoài ra các nhóm ngành đang phát triển bùng nổ như ngân hàng hay chứng khoán cũng có những cái tên chia cổ tức cao.
9. Bẫy cổ phiếu chia cổ tức cao
Hãy chú ý một số điều trước khi mua cổ phiếu có cổ tức cao.
Cổ phiếu có lợi suất cao sẽ hấp dẫn nhà đầu tư. Tùy thuộc vào cổ phiếu, các công ty có lợi suất cổ tức trên 5% thường được coi là cổ phiếu có lợi suất cổ tức cao.
Tuy nhiên, nếu bạn quyết định một cách mù quáng về điểm đầu tư với lợi suất cổ tức cao, bạn có thể phải chịu những thua lỗ không mong muốn. Nếu bạn đang đầu tư dài hạn nhắm vào cổ tức, có vẻ là hợp lý khi chọn một công ty có tỷ suất chia cổ tức tốt. Tuy nhiên, cần nhớ rằng lợi suất cổ tức có thể thay đổi theo hiệu quả kinh doanh.
Các công ty có thể giảm cổ tức do lợi nhuận giảm hoặc hoạt động kinh doanh xấu đi.
Nói cách khác, ngay cả khi cổ phiếu có mức cổ tức cao ở hiện tại, thì vẫn có khả năng nó không phải là cổ phiếu có cổ tức cao trong tương lai. Nếu bạn muốn mua cổ phiếu có mức cổ tức cao, bạn cần biết công ty đang làm gì và tình hình kinh doanh như thế nào ngay bây giờ.
10. Tóm tắt
Trên đây là những kiến thức liên quan tới cổ tức.
Chúng tôi hy vọng rằng bạn hiểu cách nhận cổ tức và cách tính lợi suất cổ tức.
Nhận cổ tức thường xuyên là một trong những điều hấp dẫn khi đầu tư vào cổ phiếu. Do đó, cổ phiếu có mức cổ tức cao có thể trông hấp dẫn, nhưng khi lựa chọn cổ phiếu để đầu tư, hãy nhớ kiểm tra không chỉ cổ tức mà còn cả tiềm năng tương lai và hiệu quả kinh doanh của công ty.
Cần biết rằng đầu tư mù quáng để có cổ tức cao có thể dẫn đến thua lỗ không mong muốn.